Mensen maken de stad: drie bouwgroepen bouwen aan de Nieuwe Gracht in Nieuw Delft

Het komt niet vaak voor dat je als architect de kans krijgt om op drie locaties aan één en dezelfde hoofdstraat op een prominente locatie in een mooie oude binnenstad voor drie bouwgroepen (CPO) een uniek plan te ontwikkelen. Mij is het overkomen. Nou ja, overkomen, er is ook hard voor gewerkt. Ik wil u er graag iets over vertellen.

Op 8 maart 2014 trok ik de stoute schoenen aan. Ik zie mijzelf nog met mijn foambord op weg gaan naar het Woonevent ”Your New Home” in Nieuw Delft dat de gemeente Delft organiseerde. Mijn architectenbureau was door de stadsbouwmeester Wytze Patijn uitgenodigd om zich te presenteren aan toekomstige zelfbouwers voor de nieuwe Coendersbuurt. Dat was even omschakelen. In mijn vroegere bureau Janson Adriaanssen architecten, hebben wij projectmatig zo’n 700 woningen gerealiseerd. Bij elkaar in 13 projecten. En zoals in ons land gebruikelijk, waren onze opdrachtgevers vaak woningcorporaties en projectontwikkelaars. Hun opdrachten waren – als het om laagbouw ging – vaak seriematig van aard. De contouren stonden bij voorbaat vast, de plattegrond vaak ook en onze bijdrage beperkte zich veelal tot het materialiseren en het gevelontwerp. De mensen die er zouden gaan wonen kwamen eigenlijk niet in beeld. Bij de particuliere opdrachten was er een totaal andere relatie met de opdrachtgever.  Zo bouwden wij twee gestapelde woningen aan de Noordermarkt in Amsterdam, verbouwden wij het Politiek-Cultureel  Centrum De Balie en een aantal gebouwen voor het psychiatrisch ziekenhuis Duin en Bosch in Castricum.

Toen ik in 2008 begon met mijn architectenbureau Studio Huijgens, werkte ik aan het woonzorgcomplex FagelCats in Amsterdam. Misschien wel een van mijn meest boeiende projecten, omdat het hier ging over een complexe inpassing in een bestaande buurt, een heel specifiek programma (vier groepswoningen voor mensen met dementie, 22 levensloopbestendige woningen voor 65 plussers en een tuinhuis met collectieve binnentuin). En – belangrijk in dit verband – wij hebben het project in samenspraak met de gebruikers ontwikkeld. Hier werd ik echt gelukkig van. Voor mij stond vast dat ik met Studio Huijgens directer met de gebruikers mijn projecten wilde vormgeven. De opkomst van het particulier opdrachtgeverschap in sommige steden sloot daar op aan. De uitdaging om mij op het Woonevent “Your New Home” in Nieuw Delft te presenteren nam ik daarom ook graag aan.

Terug naar Delft. Het was in 1991 toen ik als architect afstudeerde op de TU Delft. Voor mij is het oude Delft een inspiratiebron voor het bouwen met particulieren. In deze organisch gegroeide binnenstad is de diversiteit enorm en gaan veel van de afzonderlijke gebouwen – zo lijkt het wel  – eeuwen mee. Waarom kan dat niet meer in onze tijd? Zou bijvoorbeeld het bouwen van een groot grachtenhuis ook in deze tijd tot de mogelijkheden behoren? Zelf woonde ik – als student – in zo’n grachtenhuis met een ruime gemeenschappelijke entree. Wij woonden er met meerdere huishoudens en deelden met elkaar de gemeenschappelijke voorzieningen. Waarom zou dat nu niet op een moderne wijze kunnen, maar dan voor senioren die graag hun eengezinswoning willen verruilen voor een levensloopbestendig appartement? Een nieuw grachtenhuis, dat bovendien op een locatie zou kunnen staan dicht bij het openbaar vervoer, de oude binnenstad op loopafstand en met een park in de directe omgeving. Nieuw Delft zou juist voor deze doelgroep geschikt zijn. Op mijn borden voor het Woonevent stond het met stoere letters ‘Grachtenhuis Nieuw Delft’. Wat zouden de reacties zijn?

Het bleek een schot in de roos. Precies van die senioren kreeg ik enthousiaste reacties. Samen met elkaar een grachtenhuis nieuwe stijl bouwen, dat sprak aan. Maar anders dat ik had bedacht, waren er – tot onze schrik – in het stedenbouwkundig plan helemaal geen CPO-kavels opgenomen. Er was alleen voorzien in individuele kavels voor gezinnen. Dat was nu juist niet van deze tijd. Samen met de potentiële leden van de bouwgroep Grachtenhuis Nieuw Delft kaartte ik deze omissie aan bij de gemeente. En wat was het geweldig, dat wij daar heel snel gehoor kregen. In het definitieve stedenbouwkundig plan voor de Coendersbuurt werden alsnog drie ‘specials’ opgenomen waar wij op konden inschrijven. Wat een triomf was dat, toen wij onze favoriete locatie van een van die specials kregen toegewezen. Voor mijn eerste CPO aan de Nieuwe Gracht sloeg de minister van Wonen Stef Blok op 12 maart 2016 de eerste paal met het bouwgroep Chieni Haak. Met voortvarendheid is het Grachtenhuis Nieuw Delft door een vijftal huishoudens binnen 2 jaar ontwikkeld en gebouwd. Ieder appartement heeft zijn eigen grootte en indeling.  Maatwerk is het geworden. En in termen van architectonische expressie, is het een woonblok met een smoel. Het kan en mag ook gezien worden.

Mijn eerste CPO project met de bouwgroep Grachtenhuis Nieuw Delft was zo succesvol dat ik geen twijfel kende om met de mensen die zich bij mij hadden aangemeld een nieuwe bouwgroep te starten. Weer in Nieuw Delft, maar nu in het Van Leeuwenhoekkwartier. De locatie was letterlijk schuin tegenover ‘ons’  Grachtenhuis Nieuw Delft.

Nu had de gemeente wel direct ruimte ingebouwd voor CPO-projecten. Ons nieuwe project Leeuwenhoek Special werd een stoer woongebouw, waar na de oplevering aan het einde van dit jaar 2019 maar liefst 9 huishoudens gaan wonen. Samen hebben zij op de bovenste verdieping een gemeenschappelijke ruimte ingericht, zodat het letterlijk meer is dan de optelsom van individuele appartementen. En weer zijn het huishoudens die grote woningen achterlaten. Letterlijk draagt deze vorm van bouwen bij aan de doorstroming op de woningmarkt. En wat een plezier komt er vrij in de bouwgroep, die met elkaar het opdrachtgeverschap inhoud geeft. Hoewel het soms zwaar is, zou je iedereen dit recht gunnen, om zo aan het eigen wonen inhoud te kunnen geven.

Mensen maken de stad. Zoals ik in het begin van deze blog al schreef; het komt niet vaak voor dat je als architectenbureau de kans krijgt om een – telkens uniek- ontwerp te (gaan) maken voor drie bouwgroepen aan de Nieuwe Gracht in Delft. En toch is het ons gelukt. Afgelopen week heeft de gemeente Delft op de Kavelkiesdag opnieuw de mogelijkheid geboden om een CPO-project te ontwikkelen. En wat geweldig, dat wij met onze bouwgroep als nummer 1 uit de loting kwamen en een kavel in optie konden nemen. Opnieuw kunnen wij aan de slag aan de Nieuwe Gracht in Nieuw Delft. Nu dus op Veld 6 in het Van Leeuwenhoekkwartier. De bouwgroep Nieuw Delftse Poort is al gestart met Studio Huijgens en bureau NZ. Het schetsplan wordt nu omgezet in een definitief bouwplan. Het belooft opnieuw een mooi avontuur te worden. Wij hebben er vertrouwen in dat dit gaat lukken.

Plaats voor nieuwe leden Bouwgroep Nieuw Delftse Poort

Er is nog plaats voor nieuwe leden. Mocht u daarin geïnteresseerd zijn, dan kunt u met mij contact opnemen. Het bijzondere is dat wij nu niet alleen ons verhaal met u kunnen delen, maar dat er al twee bouwgroepen u voor zijn gegaan. Zij willen u graag laten zien hoe bijzonder het is om je eigen huis te bouwen. Denk er over na. Op 4 januari 2020 zal de bouwgroep definitief de grondovereenkomst aangaan voor deze bijzondere locatie.

Mocht u meer willen weten schrijf mij gerust: post@studiohuijgens.nl

Liesbeth Janson, architect en procesbegeleider Studio Huijgens